ابزارهای مالی

ابزارهای مالی

ابزارهای مالی ( دارایی ها و بدهی های مالی ) در طبقه بندی اقلام صورت وضعیت مالی بسیار گسترده هستند و یکی از انواع یادداشت های توضیحی مهم در صورت وضعیت مالی مربوط به این ابزارهاست. به تمامی اقلامی که قابلیت معامله داشته باشند، برای مثال پول نقد، ملک، سند رسمی یا قانونی، همانند برگه سهام، اوراق بهادار و اوراق قرضه که ارزش مبادله ای هم دارند و تمام اینها شامل دارایی های مالی و بدهی های مالی جاری و غیر جاری می شوند ابزارهای مالی گفته می شود.

 تعداد ابزارهای مالی به قدری زیاد است که باعث شده این دارایی های مالی و بدهی های مالی یکی از طبقات استاندارد بین المللی گزارشگری مالی ( IFRS ) را دربر بگیرد. استاندارد IFRS شماره 9 با نام ‘ ابزارهای مالی ; شناخت و اندازه گیری ‘ طبقه بندی شده است.

بر طبق استاندارد شماره 9 کلیه دارایی های مالی که متعلق به یک سازمان هستند باید بر اساس مدل اندازه گیری بهای تمام شده مستهلک شده، یا ارزش منصفانه ( که سود و زیان یا سایر اقلام سود و زیان جامع را در بر می گیرد) ارزیابی و طبقه بندی شوند. همانند دارایی های مالی، سازمان تجاری باید بدهی های مالی را هم به جز در موارد خاص براساس مدل اندازه گیری بهای تمام شده مستهلک شده با استفاده از روش نرخ بهره موثر ارزیابی و اندازه گیری کند. مدلی که کسب و کار سازمان تجاری برای مدیریت دارایی های مالی به کار می برد و ویژگی های جریان نقدی قراردادی دارایی مالی مبنای ارزیابی این بدهی ها است.

راهکار برهان برای ابزارهای مالی ( دارایی ها و بدهی های مالی )

شناخت و اندازه گیری اولیه داراییها و بدهی های مالی

استاندارد بین المللی گزارشگری مالی شماره 9 می گوید یک دارایی مالی یا یک بدهی مالی توسط یک سازمان تجازی فقط زمانی در پایان سال مالی در صورت وضعیت مالی آن سازمان ارزیابی و شناسایی می شود که آن واحد تجاری، طرف شرایط قراردادی ابزار مالی باشد. طبق استاندارد بین المللی گزارشگری مالی شماره 9 مطالبات تجاری فاقد جزء تامین مالی بااهمیت، در زمان شناخت اولیه باید به قیمت معامله ارزیابی شوند. اگر از مطالبات تجاری چشم پوشی کنیم ، دارایی ها یا بدهی های مالی ( ابزارهای مالی ) که توسط سازمان تجاری در زمان شناخت اولیه براساس مدل ارزش منصفانه از طریق سود و زیان اندازه گیری نشده اند باید براساس ارزش منصفانه و آن دسته داراییها یا بدهی های مالی که به مدل ارزش منصفانه از طریق سود و زیان اندازه گیری شده اند باید به مدل ارزش منصفانه به اضافه یا منهای مخارج معامله قابل انتساب به تحصیل یا انتشار دارایی مالی یا بدهی مالی ارزیابی شوند.

اندازه گیری بعدی دارایی ها و بدهی های مالی

اساس اندازه گیری ابزارهای مالی که دارایی ها و بدهی های مالی را در بر می گیرد در حالت معمول به این صورت است که به مدل ارزش منصفانه از طریق سود وزیان اندازه گیری شوند. استثنائات باعث می شود در این حالت معمول تغییراتی رخ دهد. اگر یک دارایی به مدل ارزیابیِ بهای مستهلک شده یا ارزش منصفانه از طریق سایر اقلام سود و زیان جامع اندازه گیری شده باشد در اندازه گیری آنها تغییراتی رخ می دهد. اما بحث درباره بدهی های مالی به این صورت است که واحد تجاری تمام بدهی های مالی خود را به مدل بهای مستهلک شده با استفاده از روش نرخ بهره موثر ارزیابی می نماید. استثنائات این بدهی ها به این صورت است.

1. اگر یک بدهی مالی براساس ارزش منصفانه از طریق سود و زیان اندازه گیری شده باشد باید در اندازه گیری بعدی به ارزش منصفانه ارزیابی  شود.
2. بدهی های مالی ایجاد شده در شرایطی که انتقال یک دارایی مالی، واجد شرایط قطع شناخت نیست یا هنگامی که رویکرد تداوم ارتباط به کار گرفته می شود.
3. قراردادهای ضمانت مالی در ابزارهای مالی
4. تعهدات مرتبط با ارائه تسهیلات به نرخی پایین تر از نرخ بهره بازار
5. مابه ازای احتمالی شناسایی شده توسط تحصیل کنند در یک ترکیب تجاری که استاندارد بین المللی گزارشگری مالی شماره 3 باید در مورد آن بکار گرفته شود.

در یادداشت ابزارهای مالی، اطلاعاتی در خصوص طبقات مختلف ابزارهای مالی و اجزای تشکیل دهنده آنها ارائه می شود.