استاندارد حسابداری شماره‌ 27 – طرحهای مزايای بازنشستگی

طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌

استاندارد حسابداری‌ شماره‌ 27 طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ باید باتوجه‌ به‌ ”مقدمه‌ای‌ بر استانداردهای‌ حسابداری“ مطالعه‌ و بكار گرفته‌ شود.

دامنه‌ كاربرد

1. بكارگیری‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ 27 در حسابداری‌ طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ الزامی‌ است‌.

2. كلیه‌ صندوقهایی‌ كه‌ متولی‌ اجرای‌ طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ می‌باشند، ازجمله‌ سازمان‌ تأمین‌ اجتماعی‌، صندوق‌ بازنشستگی‌ كشوری‌ و صندوقهای‌ شركتها و سازمانها مشمول‌ این‌ استاندارد هستند. طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ كه‌ شخصیت‌ حقوقی‌ جداگانه‌ای‌ ندارند نیز در صورت‌ گزارشگری‌ مستقل‌، مشمول‌ این‌ استاندارد می‌باشند. الزامات‌ سایر استانداردهای‌ حسابداری‌ درصورتی‌ برای‌ طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ كاربرد دارد كه‌ توسط‌ این‌ استاندارد جایگزین‌ نشده‌ باشد.

3. استاندارد حسابداری‌ شماره‌ 27 با حسابداری‌ طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ برای‌ تمام‌ اعضا به‌ عنوان‌ یك‌ گروه‌ سر و كار دارد و به‌ گزارش‌ درباره‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ هریك‌ از اعضا نمی‌پردازد.

4. این‌ استاندارد در مورد طرحهای‌ دیگری‌ از قبیل‌ بیمه‌ بیكاری‌ و خدمات‌ درمانی‌ كه‌ توسط‌ برخی‌ سازمانها و صندوقها در كنار طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ اداره‌ می‌شود، كاربرد ندارد. صندوقهای‌ بازنشستگی‌ كه‌ به‌طور همزمان‌ متولی‌ انجام‌ این‌ موارد می‌باشند اطلاعات‌ مرتبط‌ با طرحهای‌ مزبور را برمبنای‌ الگوی‌ صورتهای‌ مالی‌ مندرج‌ در این‌ استاندارد، در صورتهای‌ مالی‌ صندوق‌ بازنشستگی‌ تركیب‌ و حسب‌ مورد اطلاعات‌ تفكیكی‌ ارائه‌ می‌كنند.

تعاریف‌

5.        اصطلاحات‌ ذیل‌ در این‌ استاندارد با معانی‌ مشخص‌ زیر بكار رفته‌ است:

  • طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ : برنامه‌هایی‌ است‌ كه‌ به‌موجب‌ آن‌ برای‌ اعضا پس‌ از خاتمه‌ خدمت‌، مزایایی‌ در قالب‌ حقوق‌ بازنشستگی‌ یا مستمری‌ فراهم‌ می‌شود، به‌شرطی‌ كه‌ بتوان‌ این‌ مزایا را قبل‌ از خاتمه‌ خدمت‌ براساس‌ شرایط‌ مصوب‌ یا رویه‌ مورد عمل‌ تعیین‌ یا براورد كرد.
  • مزایای‌ بازنشستگی‌ : عبارت‌ است‌ از حقوق‌ بازنشستگی‌ و سایر مستمریهایی‌ كه‌ به‌موجب‌ مقررات‌ طرح‌ انتظار می‌رود باتوجه‌ به‌ سنوات‌ خدمت‌ گذشته‌ اعضا به‌ آنان‌ پرداخت‌ شود.
  • اعضـا : شامل‌ كلیه‌ افراد اعم‌از شاغلین‌، بازنشستگان‌ و مستمری‌بگیرانی‌ است‌ كه‌ از مزایای‌ طرح‌ بازنشستگی‌ بهره‌مند می‌شوند.
  • صندوق‌ بازنشستگی : شخصیت‌ حقوقی‌ مستقلی‌ است‌ كه‌ تحت‌ عناوینی‌ مانند صندوق‌، سازمان‌، مؤسسه‌ و غیره‌ براساس‌ قانون‌، اساسنامه‌ یا دستورالعمل‌ خاص‌، در حوزه‌ تأمین‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ اعضا، فعالیت‌ می‌كند.
  • ارزش‌ فعلی‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ مبتنی‌بر اكچوئری‌ : عبارت‌ است‌ از ارزش‌ فعلی‌ پرداختهای‌ مورد انتظار به‌ اعضای‌ طرح‌ بابت‌ سنوات‌ خدمت‌ گذشته‌ آنان‌ كه‌ برمبنای‌ مفروضات‌ ا كچوئری‌ محاسبه‌ می‌شود. خالص‌ داراییهای‌ طرح‌ (ارزش‌ ویژه‌ طرح‌) عبارت‌ است‌ از داراییهای‌ طرح‌ منهای‌ بدهیهای‌ آن‌ غیر از ارزش‌ فعلی‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ مبتنی‌بر ا كچوئری‌.

6.    به‌منظور سنجش‌ توان‌ مالی‌ طرحهایی‌ از قبیل‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ و بیمه‌ عمر جهت‌ ایفای‌ تعهدات‌ مربوط‌ به‌ طرحهای‌ مذكور، محاسباتی‌ براساس‌ روشهای‌ آماری‌، احتمالات‌ و ریاضیات‌ كاربردی‌ و با استفاده‌ از مكانیزم‌ اكچوئری‌ صورت‌ می‌گیرد. اگرچه‌ ارزش‌ فعلی‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ مبتنی‌بر اكچوئری‌ تعهد طرح‌ می‌باشد اما به‌موجب‌ این‌ استاندارد به‌ عنوان‌ بدهی‌ در صورتهای‌ مالی‌ طرح‌ شناسایی‌ نمی‌شود بلكه‌ در زیر ترازنامه‌ و یادداشتهای‌ توضیحی‌ افشا می‌گردد.

استفاده‌کنندگان و نیازهای اطلاعاتی آنان

7.    استفاده‌كنندگان‌ اصلی‌ گزارشهای‌ مالی‌ طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ شامل‌ اعضا، اركان‌ طرح‌، دولت‌ و كارفرمایان‌ می‌باشد. این‌ اشخاص‌ نیاز به‌ اطلاعاتی‌ دارند كه‌ اهداف‌ زیر را تأمین‌ كند:

الف‌.  ارزیابی‌ توان‌ پرداخت‌ تعهدات‌،

ب‌.  ارزیابی‌ عملكرد طرح‌،

ج‌‌.  تعیین‌ راهبردها و خط‌ مشی‌های‌ طرح‌، و

د‌.  فراهم‌ كردن‌ امكان‌ نظارت‌ عمومی‌ دولت‌.

8.    اهم‌ نیازهای‌ اطلاعاتی‌ گروههای‌ استفاده‌كننده‌ اصلی‌ به‌ شرح‌ زیر است‌ :

الف.  اعضـا : این‌ گروه‌ به‌ اطلاعاتی‌ راجع‌ به‌ امكان‌ تأمین‌ مزایا و چگونگی‌ بكارگیری‌ منابع‌ طرح‌ به‌منظور ایفای‌ تعهدات‌ و نیز بدهیهای‌ بالقوه‌ طرح‌ نیاز دارد. همچنین‌ لازم‌ است‌ برخی‌ اطلاعات‌ اساسی‌ طرح‌ مانند نرخهای‌ حق‌ بیمه‌ و شرایط‌ بازنشستگی‌ به‌ اعضا ارائه‌ شود.

ب‌‌.  اركان‌ طرح‌ : این‌ گروه‌ كه‌ شامل‌ هیئت‌ امنا یا شورای‌ عالی‌ یا عناوین‌ مشابه‌ می‌باشد به‌ اطلاعاتی‌ به‌منظور ارزیابی‌ عملكرد طرح‌، تصمیم‌گیری‌ در مورد سیاستهای‌ كلی‌ طرح‌ و اطمینان‌ از كفایت‌ داراییها برای‌ ایفای‌ تعهدات‌ نیاز دارند.

ج‌.  دولت : دولت‌ برای‌ ایفای‌ وظایف‌ حاكمیتی‌ و نیز به‌منظور اطمینان‌ از رعایت‌ الزامات‌ قانونی‌ و نظارت‌ بر طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ به‌لحاظ‌ آثار اجتماعی‌ ناشی‌ از عملكرد آنها به‌ اطلاعاتی‌ درخصوص‌ وضعیت‌ مالی‌، تعهدات‌ و عملكرد مالی‌ طرحها نیاز دارد.

د‌.  كارفرمایان‌ (در طرحهای‌ مزایای‌ بازنشستگی‌ اختصاصی‌) : این‌ گروه‌ به‌ اطلاعاتی‌ جهت‌ ارزیابی‌ عملكرد طرح‌، اطمینان‌ از معقول‌ بودن‌ نرخهای‌ حق‌ بیمه‌ و پیش‌ بینی‌ تعهدات‌ آتی‌ خود در قبال‌ طرح‌ نیاز دارند.